Những sáng kiến phòng bệnh chết nhanh trên tiêu

Trồng xen với cà phê
Trước đây, phần lớn diện tích tiêu được trồng theo kiểu chuyên canh. Nhưng trước rủi ro về giá cả, về dịch bệnh, người trồng tiêu ở nhiều địa phương các tỉnh Tây nguyên và Đông Nam bộ đã nghĩ ra việc trồng xen canh tiêu với cà phê. Theo đó, thay vì trồng 1.700 - 2.000 nọc tiêu/ha, người ta đã giảm mật độ tiêu xuống còn 900 - 950 cây, và trồng thêm vào đó 900 - 950 cây cà phê. Cứ mỗi cây tiêu kèm một cây cà phê. Gốc tiêu luôn được vun cao, còn đất ở gốc cà phê thì hõm xuống.
Cây cà phê có đặc tính hút nước tốt, trong khi cây tiêu lại kỵ úng. Vì thế, với cách làm gốc như trên, khi tưới vào gốc tiêu, nước sẽ nhanh chóng chảy xuống chỗ gốc cây cà phê. Nhờ đó, gốc cây tiêu sẽ không bị úng nước, góp phần làm giảm nguy cơ phát sinh dịch bệnh. Mặt khác, việc giảm mật độ cây tiêu trong vườn do trồng xen với cà phê cũng góp phần làm giảm đi khả năng lây lan dịch bệnh từ cây tiêu này sang cây tiêu khác.
Kinh nghiệm của một nông dân
Vườn tiêu của ông Lê Dũng ở xã Bàu Chinh, huyện Châu Đức (Bà Rịa - Vũng Tàu) chưa bao bị dịch bệnh chết nhanh, dù các vườn khác trong vùng đều đã từng bị căn bệnh này “quét” qua. Có được điều này, ngoài việc tuân thủ chặt chẽ những khuyến cáo của các nhà khoa học, ông Lê Dũng còn chịu khó tìm tòi, phát hiện và mạnh dạn áp dụng những cách phòng chống bệnh chết nhanh độc đáo ngay trên khu vườn của mình.
Bệnh chết nhanh trên tiêu là do loại nấm Phytophthora gây ra, đây là một dạng nấm thủy sinh, dễ phát triển mạnh trong điều kiện ẩm độ cao. Bởi thế, điều quan trọng nhất là không để cho vườn tiêu bị ẩm ướt kéo dài, dù là sau khi tưới hay sau mỗi trận mưa.
Một lần, khi đào rãnh thoát nước giữa 2 gốc tiêu (2 gốc tiêu cách nhau 2,5m), ông Dũng phát hiện thấy khá nhiều rễ vươn ra từ 2 gốc tiêu đó. Cho rằng rễ tiêu vươn đến tận đây thì có thể tưới nước, bón phân ngay tại đó, cây tiêu vẫn có thể hút được, ông Dũng thực hiện ngay điều này. Cách làm đó đã giúp cho các cây tiêu giảm được nguy cơ bị úng gốc. Bên cạnh đó, ở mỗi gốc tiêu, ông tạo một cái bồn nhỏ để tiêu nước cục bộ sau mỗi cơn mưa. Nhờ đó, sau mỗi trận mưa, trong khi nhiều vườn tiêu trong vùng cứ xâm xấp nước, thì vườn tiêu nhà ông Dũng đã nhanh chóng trở nên khô ráo.
Việc tưới nước trong vườn tiêu cũng được ông Dũng nghiên cứu rất kỹ. Mỗi lần tưới ông đều để tâm quan sát và nhận thấy đất đỏ bazan có khả năng giữ nước tốt hơn là tiêu thoát nước, bởi trong đất có sét. Nếu dùng vòi tưới thẳng xuống đất, sẽ làm đất bị xói, cấu tượng lớp đất mặt bị phá vỡ, tạo điều kiện cho các hạt sét bít kín các khe hở, hình thành lớp váng trên bề mặt, khiến cho khả năng tiêu nước bị chậm hẳn lại. Từ đó, ông Dũng luôn gom nhặt lá và cành cây trong vườn bỏ lên từng bồn tưới, rồi cho nước tưới chảy qua cành lá xuống đất, nên đất không bị xói, không tạo thành lớp váng trên bề mặt, nước tưới vào bồn được thoát đi rất nhanh.
Với kinh nghiệm của mình, ông Dũng đã giới thiệu những cách chống ẩm đó cho nhiều hộ dân trong vùng làm theo rất hiệu quả.

Hình Minh Phát

Theo - Sở Khoa học & Công nghệ Dak Nông