"Đừng mặc cả với sự lương thiện"

Những vụ án mạng nghiêm trọng liên tiếp xảy ra thời gian qua như vụ cướp tiệm vàng Bắc Giang, mới đây nhất là vụ cướp tiệm vàng Kiệm Huyền ở Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, thủ phạm đều đang ở độ tuổi vị thành niên. Nhiều người đặt câu hỏi phía sau tội ác của những sát nhân mặt còn măng tơ ấy là cái gì?

Chuyên gia Nguyễn Trần Bạt

Nếu bàn tới cái đằng sau tội ác thì tôi nghĩ là chúng ta đã phạm phải một sai lầm. Xưa nay chúng ta đã tạo ra sai lầm là luôn luôn đổ vạ cho cuộc sống. Tội ác là những hiện tượng đột biến của cuộc sống. Để khắc phục, theo tôi không phải xoáy vào câu chuyện tội ác mà cần phải khích lệ những mặt tích cực, những mặt tử tế, những mặt lương thiện của con người, làm cho những kẻ giết người xấu hổ.

(Một kẻ khi giết người mà không còn xấu hổ nữa thì đó là kẻ giết người bẩm sinh, và đấy là căn bệnh. Và lúc đó, theo tôi chúng ta phải đối mặt với những căn bệnh ấy bằng một công cụ khác, không phải bằng công cụ đạo lý nữa).

Tôi có một bài đã được xuất bản thành sách đó là “Nhận thức thế giới trong thời đại thông tin”. Tôi cho là truyền thông của chúng ta có lỗi khi quá tập trung sự chú ý xã hội vào một số hiện tượng tiêu cực mà bỏ quên phần lớn còn lại là hiện tượng rất lành mạnh. Không nên câu khách thông qua phản ánh hiện tượng tiêu cực. Ở đâu, lúc nào cũng có những kẻ giết người. Những yếu tố ấy là hạt đỗ đen trong toàn bộ cánh đồng đỗ. Tôi không nghĩ rằng cần phải khái quát thành một hiện tượng có tính chất phổ biến trong xã hội.

Truyền thông phải ẩn ác dương thiện.

Tôi nghĩ chúng ta phải di chuyển sự chú ý của lớp trẻ ra khỏi những hiện tượng tiêu cực như vậy. Xã hội càng phát triển chậm, mặt bằng dân trí càng thấp thì sự chú ý vào những hiện tượng tiêu cực càng lớn.

Báo chí phải tự giải phóng mình ra khỏi những hiện tượng như vậy. Phải nhớ rằng hiện tượng lành mạnh hấp dẫn hơn hiện tượng tiêu cực. Nhưng chúng ta không biết mô tả một cách hấp dẫn hiện tượng lành mạnh. Có lẽ truyền thông buộc phải nghiên cứu một cách thức tiếp cận với mặt lành mạnh của cuộc sống một cách tự nhiên hơn.

Tôi luôn tin, cái đẹp cứu rỗi cuộc sống. Nói về cái đẹp, tạo ra cái đẹp cũng là một cách để đầy lùi tội ác. Tượng thần Venus de Milo và cái gậy có sức hấp dẫn khác nhau.

Sức hấp dẫn của cái gậy là nỗi sợ, còn sức hấp dẫn của Venus de Milo là sức hấp dẫn của vẻ đẹp. Nếu anh không đủ năng lực để đưa ra một vẻ đẹp để khuyến khích và tập hợp cuộc sống thì anh buộc phải dùng cái gậy.

Và thông qua mật độ xuất hiện của cái gậy và sự xuất hiện của Venus de Milo chúng ta có thể đo độ văn minh của đời sống.

Và trong những cách để giới trẻ tự vệ trước sự tha hóa của cuộc sống thì trong sạch là vũ khí quan trọng nhất, chứ không phải dạy họ kinh nghiệm để đối phó với tội ác. Kinh nghiệm lớn nhất để đối phó với tội ác là giữ cho mình trong sạch.

Có một nhà toán học cũng đã hỏi tôi rằng: “Đọc sách của ông tôi thấy ông khuyên những người trẻ nên giữ gìn sự lương thiện. Nhưng theo kinh nghiệm của tôi, càng lương thiện càng dễ chết, vậy làm thế nào để giải thích hiện tượng này?”. Tôi trả lời: “Là một nhà toán học thì anh biết rất rõ rằng không ai mặc cả với tiên đề. Sự lương thiện là tiên đề để hình thành con người, không mặc cả với nó được”.

Có thể chết, có thể thua thiệt vì sự lương thiện, nhưng không thể hy sinh sự lương thiện để không thua thiệt và để không chết.

Theo Khám phá