Cà phê Việt Nam Thu phí XK cà phê 2USD/tấn: Nông dân có thể chịu thiệt

Phóng viên Báo Dân Việt đã có cuộc trao đổi với ông Đỗ Hà Nam – Phó Chủ tịch VICOFA.

Thưa ông, hiện nay, việc thu phí xuất khẩu cà phê đang bị các DN phản đối, vậy quan điểm của VICOFA về vấn đề này như thế nào?

- Tôi không phát biểu về quan điểm của VICOFA mà nói với tư cách cá nhân, tư cách của doanh nghiệp thôi (ông Nam hiện là Chủ tịch HĐQT- Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex-một trong những DNXK cà phê lớn của VN). Thực sự tôi cũng đang có cảm giác chưa yên tâm về việc thu phí XK cà phê này.

Điều gì khiến ông cảm thấy chưa yên tâm, thưa ông?

- Vấn đề của việc thu phí cho “Quỹ Bảo hiểm XK ngành hàng cà phê VN”, dự kiến, mỗi tấn cà phê XK sẽ nộp phí 2USD đang bị các DN phản đối thì chưa thể thực hiện được. Không chỉ thu phí như thế nào, khúc mắc lớn nhất chính là việc chi của quỹ này sẽ ra sao.

Nếu chi cho dân để tái canh cây cà phê thì nói theo chủ quan của tôi, nông dân cũng không cần một cách bức thiết. Hiện nay, người nông dân trồng cà phê đang thừa khả năng để tự đầu tư cho cây cà phê của mình, chưa kể với số tiền ít ỏi mà quỹ thu được sẽ không đáp ứng được bao nhiêu cho việc đầu tư vào cây cà phê.

Cà phê Arabica trồng mới năm 2011 (Ảnh: Bolofarm)

Rồi quỹ có tiền, chia cho ai, chia như thế nào cũng là cả một vấn đề khó. Giả sử thu một năm được 1 triệu USD thì tỷ lệ chia cho người dân đầu tư là bao nhiêu – theo tôi con số là không lớn, không có ý nghĩa gì nhiều. Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là số tiền thu vào quỹ sẽ để làm gì?

Hiện nay, việc mua bán XK cà phê đối với các DN rất khó khăn, DN đang phải cạnh tranh nhau từng đồng trong việc thu mua cà phê. Bản thân người dân cũng chủ động trữ cà phê, chủ động mua bán. Các DN nước ngoài thì có lợi thế lớn về vốn, DN nội đang bị cạnh tranh gay gắt, nay thu thêm phí thì DN nội sẽ càng khó khăn thêm.

Như vậy, có thể việc thu phí XK cà phê sẽ không thể thu được với các DN ngoài VICOFA và các DN nước ngoài đang thu mua XK cà phê?

- DN nước ngoài hiện chiếm tới 60-70% lượng cà phê mua bán và XK. Họ lại không tham gia Quỹ Bảo hiểm XK ngành hàng cà phê VN. Do vậy, DN nước ngoài có lợi thế rất lớn trong việc thu mua XK cà phê. DN nước ngoài với tiềm lực tài chính lớn, không phải mất nhiều chi phí, chỉ cần họ tung tiền mua cà phê là DN nội khó khăn; do đó, nếu DN nội phải đóng phí, không có tiền tung ra thì không thể cạnh tranh nổi trong việc mua bán, XK cà phê. Việc thu phí vì thế đang bị các DN phản đối.

Nhưng VICOFA cũng cho rằng, nếu không thu phí XK cà phê sẽ không có tiền để đầu tư tái canh cây cà phê, đồng nghĩa với việc ngành cà phê VN khó có thể phát triển bền vững trong tương lai, thưa ông?

- Hiện nay, cây cà phê của chúng ta đang phát triển rất tốt. Nói việc thu phí để giúp phần nào hỗ trợ cho việc tái canh cây cà phê cũng đúng. Nhưng thực tế hiện nay, người dân trồng cà phê đang biết cách đầu tư, tái canh cho cây cà phê rất giỏi. Chúng ta đang ở trong cơ chế thị trường, Nhà nước đã không còn bao cấp nên có thể nói việc phát triển cây cà phê đã và đang theo xu thế tất yếu của thị trường.

Người dân đã tự chăm lo cho cây cà phê của mình như một cách để phát triển kinh tế tốt nhất. Do vậy, bản thân họ biết đâu là giống cà phê tốt. Nông dân còn áp dụng phương pháp cưa gốc cây cà phê đã già cỗi để tái canh lên chồi mới. Cách làm này vô cùng hiệu quả cả về kinh tế và phát triển bền vững cho cây cà phê.

Vậy thì việc thu phí của quỹ này sẽ không đem lại nhiều hiệu quả như mong muốn?

- Tôi cho vấn đề mấu chốt của việc thu phí là phải thu đồng bộ đã, đây cũng là mong muốn của DN, lúc ấy mới có thể nói đến hiệu quả của việc sử dụng.

Nhưng VICOFA cũng thông báo rằng, việc thành lập quỹ này đã được Chính phủ và các bộ, ngành rất ủng hộ vì những hiệu quả sẽ mang lại của nó?

- Quan điểm của Chính phủ bây giờ là khoan sức dân. Do vậy, chúng ta không thu những khoản phí mà làm tăng chi phí, gánh nặng cho người dân, DN. Cá nhân tôi cho rằng, việc thu phí có thể khiến các DN phải cộng phí này vào giá thành mua cà phê của nông dân, do vậy nếu DN đổ phí vào giá mua cà phê thì nông dân là những người sẽ phải chịu thiệt. Hiện nay, các DN chưa đồng ý nên chưa thể thu phí XK cà phê cho quỹ này, dù ấn định là 1.10.2012, nhưng DN phải đồng ý mới có thể thu được.

Xin cảm ơn ông!

Theo VICOFA, từ ngày 1.10.2012, VICOFA sẽ tiến hành thu phí cho “Quỹ Bảo hiểm XK ngành hàng cà phê VN”. Dự kiến, mỗi tấn cà phê XK sẽ nộp phí 2 USD. Nếu mỗi năm XK trên 1 triệu tấn cà phê thì số tiền quỹ thu về sẽ trên 2 triệu USD/năm. Quỹ Bảo hiểm XK cà phê VN được thành lập với mục đích giúp ổn định, đẩy mạnh sản xuất, chế biến, nâng cao chất lượng cà phê; hạn chế các rủi ro trong XK; hỗ trợ xúc tiến thương mại, thông tin thị trường.

Theo Báo Dân Việt